علت تقه زدن گیربکس اتوماتیک | علائم، دلایل و نکات پیشگیری

یکی از مشکلات شایع در گیربکس‌های اتوماتیک، پدیده تقه زدن یا ضربه خوردن است که به صورت ناگهانی و غیرمنتظره در هنگام تعویض دنده‌ها یا در حین حرکت رخ می‌دهد. این مسئله بسیاری از مالکان خودرو را به فکر می‌اندازد که علت تقه زدن گیربکس اتوماتیک چیست و چگونه می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. اگر این مشکل نادیده گرفته شود، می‌تواند به آسیب‌های جدی‌تر و هزینه‌بر منجر شود.

در این مقاله، به بررسی دلایل مختلف تقه زدن گیربکس اتوماتیک خواهیم پرداخت و علل شایع آن را بررسی خواهیم کرد. همچنین، به نحوه پیشگیری از این مشکلات و زمانی که باید به تعمیرکار گیربکس اتوماتیک مراجعه کنید، خواهیم پرداخت تا بتوانید از سلامت گیربکس خود اطمینان حاصل کنید و هزینه‌های تعمیراتی سنگین را کاهش دهید.

چرا گیربکس اتوماتیک تقه می‌زند؟

تقه زدن یا ضربه خوردن گیربکس اتوماتیک به طور معمول زمانی رخ می‌دهد که در حین تعویض دنده‌ها، گیربکس به طور ناگهانی دچار اختلال می‌شود. این اختلال می‌تواند به صورت صدای ضربه‌وار، لرزش‌های غیرطبیعی یا احساس پرش در هنگام تعویض دنده‌ها خود را نشان دهد. این مشکل ممکن است به طور موقت و گاهی حتی دائمی باشد، بسته به شدت مشکل و اقداماتی که برای رفع آن انجام می‌شود.

اگر این مشکل به موقع شناسایی و تعمیر نشود، ممکن است به آسیب‌های جدی‌تر به گیربکس منجر شود که هزینه‌های بالایی به دنبال خواهد داشت. تقه زدن گیربکس می‌تواند علائم هشدار دهنده‌ ای باشد که نشان می‌دهد سیستم نیاز به بررسی دارد.

در صورتی که رانندگان این علائم را نادیده بگیرند، این مشکل ممکن است باعث کاهش عمر مفید گیربکس، خرابی قطعات داخلی آن یا حتی نیاز به تعویض کامل گیربکس شود.

در ادامه، به بررسی دلایل اصلی تقه زدن گیربکس اتوماتیک خواهیم پرداخت و علل شایع این مشکل را توضیح خواهیم داد.

دلایل اصلی تقه زدن گیربکس اتوماتیک

در این بخش، به بررسی دلایل اصلی تقه زدن در گیربکس‌های اتوماتیک می‌پردازیم. این دلایل ممکن است از عوامل ساده تا مشکلات پیچیده‌تری در سیستم گیربکس باشد. شناسایی علت دقیق مشکل کمک می‌کند تا از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری شود و از خرابی بیشتر سیستم جلوگیری گردد.

1. کمبود یا آلودگی مایع گیربکس

مایع گیربکس یکی از اصلی‌ترین اجزای سیستم گیربکس است که به عملکرد صحیح گیربکس کمک می‌کند. این مایع، وظیفه روانکاری قطعات داخلی گیربکس، کاهش حرارت و انتقال قدرت را بر عهده دارد. اگر مایع گیربکس به هر دلیلی کم شود یا آلوده گردد، این می‌تواند منجر به کاهش فشار در سیستم و در نتیجه باعث تقه زدن گیربکس شود. آلودگی مایع گیربکس همچنین ممکن است باعث ایجاد ساییدگی در قطعات داخلی و خراب شدن سیستم‌های هیدرولیکی شود.

2. فرسودگی کلاچ‌ ها

کلاچ‌ های گیربکس اتوماتیک وظیفه وصل و قطع کردن دنده‌ها را دارند. با گذشت زمان و استفاده مداوم، کلاچ‌ها ممکن است فرسوده شوند. زمانی که کلاچ‌ها نتوانند به درستی عمل کنند، تغییر دنده به درستی صورت نمی‌گیرد و ممکن است گیربکس دچار تقه یا ضربه در هنگام تعویض دنده‌ها شود. این مشکل معمولاً با افزایش عمر خودرو و استفاده بیشتر از گیربکس رخ می‌دهد.

3. فرسودگی دنده‌ها

دنده‌های گیربکس به مرور زمان تحت فشار و اصطکاک قرار می‌گیرند. اگر دنده‌ها فرسوده یا آسیب‌دیده شوند، قادر به انجام صحیح تعویض دنده نخواهند بود و این می‌تواند باعث بروز تقه در هنگام تغییر دنده‌ها شود. این مشکل در گیربکس‌های قدیمی‌تر یا گیربکس‌هایی که تحت فشار زیادی قرار دارند، شایع‌تر است.

4. خرابی سیستم کنترل الکترونیکی (ECU)

گیربکس‌های اتوماتیک به یک سیستم کنترل الکترونیکی (ECU) نیاز دارند که وظیفه تنظیم و هماهنگ کردن عملکرد گیربکس را دارد. این سیستم، با دریافت اطلاعات مختلف از سنسورها، تصمیم می‌گیرد که چه زمانی باید دنده‌ها تعویض شوند. اگر ECU خراب شود یا دچار مشکل شود، ممکن است گیربکس به درستی کار نکند و دچار تقه شود.

5. مشکلات هیدرولیک (فشار پایین و نشت مایع)

گیربکس‌های اتوماتیک از سیستم هیدرولیکی برای تنظیم فشار و انتقال قدرت استفاده می‌کنند. هرگونه مشکل در این سیستم می‌تواند منجر به کاهش فشار هیدرولیک و در نتیجه مشکلاتی در تعویض دنده‌ها شود. نشت مایع یا فشار پایین هیدرولیک می‌تواند باعث بروز تقه در گیربکس شود، چرا که سیستم قادر به انتقال قدرت به درستی نخواهد بود.

6. خرابی سیستم تعویض دنده

سیستم تعویض دنده گیربکس اتوماتیک، مسئول تغییرات دنده‌ها به صورت خودکار است. اگر قطعات این سیستم مانند سلونوئیدها، فیلترها یا دنده‌های تعویض خراب شوند، ممکن است تغییرات دنده به درستی انجام نشود و باعث تقه در گیربکس شود. خرابی این سیستم معمولاً به دلیل استفاده طولانی‌مدت یا آسیب‌های فیزیکی به قطعات است.

7. فرسودگی قطعات داخلی گیربکس

با گذشت زمان، قطعات داخلی گیربکس مانند پینیون‌ها، یاتاقان‌ها و دنده‌ها دچار فرسودگی می‌شوند. این فرسودگی می‌تواند باعث ایجاد ناهماهنگی در فرآیند تعویض دنده‌ها شده و تقه زدن گیربکس را به دنبال داشته باشد. اگر این قطعات به موقع تعویض نشوند، ممکن است آسیب‌های جدی‌تری به گیربکس وارد شود.

8. مشکلات در جعبه دنده

جعبه دنده بخش مهمی از گیربکس است که در آن دنده‌ها و سایر قطعات مکانیکی قرار دارند. مشکلات در جعبه دنده، از جمله شکستگی یا ترک‌خوردگی قطعات داخلی، می‌تواند باعث تقه زدن گیربکس شود. این مشکلات معمولاً به دلیل فشار زیاد یا سایش و پارگی قطعات به وجود می‌آید.

9. مشکل در دنده عقب (در صورت وجود تقه خاص در دنده عقب)

در برخی از خودروها، تقه زدن مخصوصاً در دنده عقب بیشتر مشاهده می‌شود. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله فرسودگی یا مشکل در کلاچ‌ها، سیستم هیدرولیک یا مشکلات در اجزای دنده عقب. برخی از گیربکس‌ها ممکن است به‌ویژه در دنده عقب دچار ناهماهنگی شوند که باعث ایجاد تقه یا ضربه در هنگام حرکت به عقب می‌شود.

دلایل تخصصی‌تر تقه زدن گیربکس اتوماتیک

در این بخش، به بررسی دلایل تخصصی‌تر تقه زدن گیربکس اتوماتیک می‌پردازیم که به عواملی جزئی‌تر و پیچیده‌تر مرتبط با عملکرد دقیق گیربکس مربوط می‌شود. این مشکلات ممکن است به دلایل فنی و مکانیکی پیشرفته‌تری ایجاد شوند که نیاز به تخصص و بررسی دقیق‌تر دارند. درک این دلایل به تعمیرکاران و مالکان خودرو کمک می‌کند تا مشکلات گیربکس را بهتر تشخیص دهند و در نتیجه از بروز خرابی‌های بزرگتر جلوگیری کنند.

1. معیوب شدن سوپاپ‌ها

سوپاپ‌ها در گیربکس‌های اتوماتیک وظیفه دارند تا جریان مایع گیربکس را به درستی هدایت کرده و فشار هیدرولیک مورد نیاز برای تعویض دنده‌ها را فراهم کنند. در صورت معیوب شدن سوپاپ‌ها، فشار هیدرولیک به درستی تنظیم نمی‌شود و این می‌تواند باعث بروز تقه در هنگام تعویض دنده‌ها شود. سوپاپ‌های معیوب ممکن است منجر به اختلال در جریان مایع و یا نشت آن شوند که نتیجه آن، کاهش کارایی گیربکس و در نهایت تقه خوردن در هنگام تعویض دنده خواهد بود.

2. خرابی شیر رادیاتور گیربکس

رادیاتور گیربکس نقش مهمی در حفظ دمای مناسب برای مایع گیربکس دارد. شیر رادیاتور گیربکس برای کنترل جریان مایع و جلوگیری از داغ شدن بیش از حد آن عمل می‌کند. اگر شیر رادیاتور خراب شود یا عملکرد آن مختل گردد، مایع گیربکس ممکن است داغ شود، که این امر باعث کاهش کارایی گیربکس و ایجاد فشار اضافی بر قطعات داخلی خواهد شد. در نتیجه، گیربکس دچار تقه و مشکلات دیگری در عملکرد خود خواهد شد. خرابی این شیر به ویژه در خودروهایی که تحت فشار زیاد قرار دارند، می‌تواند به شدت بر عملکرد گیربکس تأثیر بگذارد.

3. شل شدن اتصالات گیربکس

اتصالات مختلفی در گیربکس اتوماتیک وجود دارد که وظیفه انتقال مایع، فشار و اطلاعات مختلف به قسمت‌های مختلف گیربکس را بر عهده دارند. اگر این اتصالات شل شوند یا دچار فرسودگی شوند، می‌توانند باعث نشتی مایع یا ایجاد اختلال در فشار هیدرولیک شوند. این مشکل می‌تواند باعث کاهش عملکرد گیربکس و در نتیجه تقه زدن در هنگام تعویض دنده‌ها شود. شل شدن اتصالات ممکن است به دلیل سایش و پارگی واشرها، خرابی اتصالات یا نصب نادرست آن‌ها اتفاق بیفتد.

4. مشکلات فیلتر گیربکس

فیلتر گیربکس یکی از اجزای حیاتی سیستم گیربکس است که برای تمیز نگه داشتن مایع گیربکس و جلوگیری از ورود ذرات آلاینده به سیستم طراحی شده است. اگر فیلتر گیربکس مسدود شود یا کثیف گردد، مایع گیربکس قادر به عبور صحیح از سیستم نخواهد بود و این می‌تواند به کاهش فشار و عملکرد ضعیف گیربکس منجر شود. در نتیجه، این مشکل می‌تواند باعث تقه در هنگام تعویض دنده‌ها شود. همچنین، مشکلات فیلتر ممکن است باعث وارد شدن آلودگی به قطعات داخلی گیربکس و فرسودگی سریع‌تر آن‌ها گردد.

در بخش قبلی، به بررسی دلایل کلی تقه زدن گیربکس‌های اتوماتیک پرداختیم. عواملی مانند کمبود یا آلودگی روغن گیربکس، خرابی سلونوئیدها، مشکلات در شیر برقی، فرسودگی صفحات کلاچ، و مشکلات الکترونیکی از جمله مواردی بودند که می‌توانند باعث تقه زدن گیربکس شوند.

اما نکته مهم این است که هر مدل گیربکس، سیستم خاص خود را دارد و برخی از این مشکلات در برخی مدل‌ها شایع‌ تر از بقیه هستند. به همین دلیل، در ادامه دلایل تقه زدن را به‌ صورت تخصصی‌ تر برای هر نوع گیربکس بررسی کنیم تا اگر مشکل گیربکس خود را جستجو می‌کنید، بتوانید راهکار بهتری پیدا کنید.

علت تقه زدن گیربکس CVT

گیربکس‌های CVT (Continuously Variable Transmission) یا متغیر پیوسته، برخلاف گیربکس‌های اتوماتیک سنتی، از چرخ‌دنده‌های ثابت استفاده نمی‌کنند. این گیربکس‌ها دارای دو پولی مخروطی و یک تسمه فلزی یا زنجیر فولادی هستند که تغییر نسبت دنده را به‌صورت پیوسته و نرم انجام می‌دهند. به همین دلیل، تقه زدن در این گیربکس‌ها معمولاً ناشی از مشکلات خاصی است که در گیربکس‌های AT مشاهده نمی‌شود.

رایج‌ترین دلایل تقه زدن گیربکس CVT:

✅ 1. سایش یا خرابی تسمه و پولی‌ها

تسمه و پولی‌ها در CVT نقش اصلی در انتقال نیرو را دارند. اگر سطح پولی‌ها دچار سایش شود یا تسمه آسیب ببیند، هنگام تغییر نسبت دنده، گیربکس نمی‌تواند به‌درستی فشار را تنظیم کند که باعث ایجاد ضربه یا تقه می‌شود.

✅ 2. کاهش فشار روغن گیربکس

گیربکس‌های CVT به فشار دقیق روغن برای تنظیم فاصله پولی‌ها نیاز دارند. اگر روغن کم باشد یا فشار کافی ایجاد نشود، تغییر دنده نامنظم شده و باعث ضربه می‌شود.

✅ 3. آلودگی روغن گیربکس

روغن CVT باید ویسکوزیته خاصی داشته باشد تا عملکرد نرمی را ارائه دهد. استفاده از روغن بی‌کیفیت یا نامناسب، یا عدم تعویض به‌موقع آن، می‌تواند باعث ایجاد ضربه در هنگام رانندگی شود.

✅ 4. خرابی پمپ روغن یا فیلتر روغن مسدود شده

پمپ روغن، فشار لازم را برای عملکرد صحیح گیربکس ایجاد می‌کند. اگر این پمپ ضعیف شود یا فیلتر روغن مسدود گردد، فشار کاهش یافته و در نتیجه، گیربکس در هنگام تغییر دنده دچار لرزش و تقه می‌شود.

✅ 5. مشکلات در واحد کنترل الکترونیکی (TCM)

واحد کنترل گیربکس (TCM) وظیفه تنظیم و هماهنگی عملکرد گیربکس را دارد. اگر سنسورها اطلاعات غلط ارسال کنند یا پردازشگر دچار مشکل شود، دستور اشتباهی به شیرهای برقی داده شده و باعث تقه می‌شود.

✅ 6. گرم شدن بیش از حد گیربکس

CVT به دمای متعادلی نیاز دارد. رانندگی در ترافیک سنگین، سربالایی‌های طولانی، یا حمل بار زیاد می‌تواند باعث افزایش بیش از حد دما و در نتیجه، عملکرد نامناسب و ایجاد ضربه در گیربکس شود.

راهکارهای پیشنهادی برای رفع تقه زدن گیربکس CVT:

✔ بررسی سطح و کیفیت روغن گیربکس و تعویض آن در صورت لزوم
✔ استفاده از روغن مخصوص CVT (نه روغن گیربکس‌های معمولی)
✔ تست فشار روغن برای اطمینان از عملکرد صحیح پمپ روغن
✔ بررسی وضعیت تسمه و پولی‌ها برای اطمینان از عدم سایش یا آسیب‌دیدگی
✔ عیب‌یابی واحد کنترل گیربکس (TCM) با دستگاه دیاگ

علت تقه زدن گیربکس AL4

گیربکس AL4 یکی از رایج‌ترین گیربکس‌های اتوماتیک ساخت شرکت پژو-سیتروئن (PSA) است که در بسیاری از خودروهای پژو، سیتروئن و رنو استفاده شده است. این گیربکس به داشتن ضربه (تقه) در تعویض دنده‌ها مشهور است، به‌ویژه در دنده‌های 1 به 2 و 2 به 3. اگرچه AL4 یک گیربکس AT است، اما برخی از مشکلات آن مخصوص این مدل است و در سایر گیربکس‌های اتوماتیک کمتر دیده می‌شود.

رایج‌ترین دلایل تقه زدن گیربکس AL4:

✅ 1. خرابی شیرهای برقی (Electrovalves)

این گیربکس از دو شیر برقی اصلی برای کنترل فشار روغن استفاده می‌کند. اگر این شیرها دچار خرابی شوند، دنده‌ها با تأخیر تعویض شده و باعث تقه زدن شدید می‌شوند.

✅ 2. کاهش کیفیت روغن گیربکس (روغن مخصوص AL4)

AL4 به روغن بسیار حساس است. اگر روغن گیربکس کثیف شود، بیش از حد گرم شود یا از نوع نامناسبی باشد، سیستم هیدرولیکی گیربکس به‌درستی کار نمی‌کند و باعث ضربه می‌شود.

✅ 3. داغ شدن بیش از حد روغن گیربکس

AL4 معمولاً در خودروهای شهری استفاده می‌شود و در ترافیک‌های طولانی، شیب‌های زیاد و تابستان‌های گرم، مستعد افزایش دما است. این دما باعث افت عملکرد روغن و ضربه زدن گیربکس می‌شود.

✅ 4. خرابی سنسور دمای روغن گیربکس

سنسور دمای روغن اطلاعاتی به واحد کنترل (TCM) ارسال می‌کند. اگر این سنسور خراب شود یا اطلاعات اشتباه بدهد، گیربکس تصور می‌کند که روغن بیش از حد داغ شده و دنده‌ها را به‌درستی تعویض نمی‌کند که باعث ضربه می‌شود.

✅ 5. خرابی دسته موتور و دسته گیربکس

در AL4، اگر دسته موتور یا دسته گیربکس مستهلک شوند، در زمان تعویض دنده یک ضربه یا تکان شدید احساس می‌شود که برخی افراد آن را با مشکل خود گیربکس اشتباه می‌گیرند.

✅ 6. مشکل در واحد کنترل گیربکس (TCM)

واحد کنترل گیربکس AL4 گاهی دچار مشکلات نرم‌افزاری می‌شود. در برخی موارد، آپدیت نرم‌افزاری TCM مشکل ضربه زدن گیربکس را برطرف می‌کند.

راهکارهای پیشنهادی برای رفع تقه زدن گیربکس AL4:

✔ بررسی و تعویض شیرهای برقی در صورت خرابی
✔ تعویض روغن گیربکس (استفاده از روغن مخصوص AL4)
✔ استفاده از سینی خنک‌کننده روغن برای جلوگیری از افزایش دما
✔ بررسی و تعویض سنسور دمای روغن گیربکس
✔ بررسی و تعویض دسته موتور و دسته گیربکس
✔ بررسی و آپدیت نرم‌افزار واحد کنترل گیربکس (TCM)

علت تقه زدن گیربکس AT (اتوماتیک سنتی)

گیربکس‌های AT (Automatic Transmission) رایج‌ترین نوع گیربکس‌های اتوماتیک هستند که در اکثر خودروهای سواری و شاسی‌بلند استفاده می‌شوند. این گیربکس‌ها بر اساس چرخ‌دنده‌های سیاره‌ای و مبدل گشتاور کار می‌کنند. در حالت عادی، تعویض دنده‌ها در این نوع گیربکس باید کاملاً نرم و بدون ضربه باشد، اما اگر مشکلی در عملکرد آن به وجود بیاید، تقه زدن در هنگام تغییر دنده یا توقف خودرو احساس خواهد شد.

رایج‌ترین دلایل تقه زدن گیربکس AT:

✅ 1. کمبود یا آلودگی روغن گیربکس

روغن گیربکس AT علاوه بر روانکاری قطعات داخلی، وظیفه ایجاد فشار هیدرولیکی برای تعویض دنده‌ها را نیز بر عهده دارد. اگر سطح روغن کم شود یا کیفیت آن پایین بیاید، فشار لازم برای تغییر دنده تأمین نمی‌شود و این مسئله باعث ضربه در هنگام تعویض دنده خواهد شد.

✅ 2. خرابی سلونوئیدهای گیربکس (Shift Solenoids)

در گیربکس AT، سلونوئیدها کنترل میزان فشار روغن را بر عهده دارند. اگر یکی از این شیرهای برقی خراب شود، فشار روغن در لحظه تغییر دنده کاهش یافته یا افزایش می‌یابد که نتیجه آن ضربه زدن گیربکس است.

✅ 3. خرابی مبدل گشتاور (Torque Converter)

مبدل گشتاور یکی از مهم‌ترین قطعات در گیربکس‌های AT است. اگر این قطعه خراب شود، در هنگام کاهش سرعت یا تعویض دنده، ضربه و لرزش در گیربکس احساس خواهد شد.

✅ 4. خرابی صفحات کلاچ داخلی گیربکس

در داخل گیربکس AT، مجموعه‌ای از کلاچ‌ها و باندهای اصطکاکی برای نگه داشتن و انتقال نیرو بین چرخ‌دنده‌ها وجود دارد. با گذر زمان، این صفحات کلاچ دچار سایش و فرسودگی می‌شوند که باعث تعویض ناهماهنگ دنده‌ها و در نتیجه، تقه زدن می‌شود.

✅ 5. مشکل در سنسور سرعت (Speed Sensor)

واحد کنترل گیربکس (TCM) برای تعویض دنده‌ها از اطلاعات سنسور سرعت ورودی و خروجی گیربکس استفاده می‌کند. اگر این سنسور خراب شود یا اطلاعات غلط ارسال کند، گیربکس دنده‌ها را در زمان نامناسبی تعویض کرده و باعث ضربه می‌شود.

✅ 6. خرابی دسته موتور یا دسته گیربکس

اگر دسته موتور یا دسته گیربکس مستهلک یا پاره شوند، هنگام تعویض دنده‌ها یک ضربه شدید احساس می‌شود که برخی افراد آن را با مشکل گیربکس اشتباه می‌گیرند.

✅ 7. مشکلات نرم‌افزاری در واحد کنترل گیربکس (TCM)

در برخی خودروها، به‌ویژه مدل‌های جدیدتر، مشکلات نرم‌افزاری در TCM باعث تأخیر در تعویض دنده‌ها و در نتیجه تقه زدن می‌شود. در بسیاری از مواقع، آپدیت نرم‌افزاری TCM مشکل را برطرف می‌کند.

راهکارهای پیشنهادی برای رفع تقه زدن گیربکس AT:

✔ بررسی و تعویض روغن گیربکس در صورت نیاز
✔ تست و تعویض سلونوئیدهای معیوب
✔ بررسی عملکرد مبدل گشتاور و تعویض در صورت خرابی
✔ تست فشار روغن گیربکس برای تشخیص مشکلات داخلی
✔ بررسی و تعویض سنسور سرعت گیربکس
✔ چک کردن دسته موتور و دسته گیربکس برای اطمینان از عدم پارگی یا استهلاک
✔ بررسی و آپدیت نرم‌افزار واحد کنترل گیربکس (TCM)

علت تقه زدن گیربکس DCT (دوکلاچه)

گیربکس DCT (Dual-Clutch Transmission) یا دوکلاچه، ترکیبی از گیربکس‌های دستی و اتوماتیک است که برای تعویض دنده‌های سریع‌تر و راندمان بالاتر طراحی شده است. این گیربکس دارای دو کلاچ مجزا است که یکی برای دنده‌های فرد (1، 3، 5 و 7) و دیگری برای دنده‌های زوج (2، 4، 6) استفاده می‌شود.

با وجود سرعت بالای تعویض دنده، گیربکس‌های DCT به حساسیت‌های خاصی در نگهداری و عملکرد نیاز دارند. اگر دچار مشکل شوند، معمولاً ضربه‌هایی هنگام تغییر دنده یا توقف احساس می‌شود.

رایج‌ترین دلایل تقه زدن گیربکس DCT:

✅ 1. فرسودگی یا خرابی کلاچ‌ها

گیربکس دوکلاچه برخلاف گیربکس‌های اتوماتیک معمولی، از صفحه‌کلاچ‌های اصطکاکی استفاده می‌کند. این کلاچ‌ها با گذشت زمان فرسوده می‌شوند و اگر بیش از حد ساییده شوند، تعویض دنده‌ها به‌صورت نامنظم انجام شده و باعث تقه یا ضربه می‌شود.

✅ 2. خرابی یا کثیف شدن روغن گیربکس

برخی گیربکس‌های DCT خشک (Dry DCT) هستند و نیاز به روغن خاصی ندارند، اما مدل‌های تر (Wet DCT) از روغن مخصوصی استفاده می‌کنند. اگر روغن این نوع گیربکس آلوده یا کم شود، فشار کافی برای تعویض دنده ایجاد نمی‌شود و در نتیجه، ضربه هنگام تغییر دنده احساس خواهد شد.

✅ 3. خرابی واحد مکاترونیک (Mechatronic Unit)

واحد مکاترونیک در گیربکس دوکلاچه، ترکیبی از کنترل هیدرولیک و الکترونیکی است که وظیفه مدیریت تعویض دنده‌ها را دارد. اگر این واحد دچار مشکل شود یا به‌درستی روغن‌کاری نشود، عملکرد گیربکس دچار اختلال شده و باعث تقه و لرزش در دنده‌ها خواهد شد.

✅ 4. داغ شدن بیش از حد گیربکس

DCT به کنترل دمای دقیق نیاز دارد. در ترافیک سنگین، رانندگی طولانی یا سربالایی‌ها، دمای گیربکس بیش از حد افزایش می‌یابد که می‌تواند باعث عملکرد نادرست مکاترونیک و ضربه در تعویض دنده‌ها شود.

✅ 5. مشکل در سنسورهای سرعت یا موقعیت دنده

گیربکس‌های دوکلاچه برای تعویض دقیق دنده‌ها از چندین سنسور سرعت و موقعیت دنده استفاده می‌کنند. اگر یکی از این سنسورها خراب شود یا اطلاعات نادرست ارسال کند، گیربکس دنده‌ها را به‌درستی تعویض نکرده و باعث ایجاد ضربه خواهد شد.

✅ 6. خرابی موتور عملگر کلاچ (Clutch Actuator Motor)

این قطعه مسئول فشار دادن و آزاد کردن کلاچ‌ها است. در صورت خرابی یا عملکرد نادرست آن، کلاچ‌ها به‌درستی درگیر یا رها نمی‌شوند که باعث ضربه و لرزش می‌شود.

راهکارهای پیشنهادی برای رفع تقه زدن گیربکس DCT:

✔ بررسی و تعویض صفحه‌کلاچ‌های فرسوده
✔ بررسی سطح و کیفیت روغن گیربکس (در مدل‌های Wet DCT)
✔ تست و تعمیر واحد مکاترونیک
✔ بررسی سیستم خنک‌کننده گیربکس برای جلوگیری از داغ شدن بیش از حد
✔ تست و تعویض سنسورهای سرعت و موقعیت دنده
✔ بررسی و تعویض موتور عملگر کلاچ (Clutch Actuator Motor)

علت تقه زدن گیربکس در دنده عقب

در گیربکس‌های اتوماتیک، تقه زدن یا بروز مشکلات در هنگام تعویض دنده به دنده عقب (ریورس) می‌تواند دلایل خاصی داشته باشد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. دنده عقب یکی از دنده‌های حساس در گیربکس است که برای حرکت خودرو به سمت عقب استفاده می‌شود و عملکرد صحیح آن برای حرکت روان و بی‌دردسر خودرو ضروری است. تقه زدن در دنده عقب ممکن است علائم هشداردهنده‌ای از وجود مشکلاتی در گیربکس باشد که نیاز به بررسی دقیق دارند.

بررسی مشکلات خاص در دنده عقب و نحوه تأثیر آن بر گیربکس

یکی از مشکلات خاص دنده عقب در گیربکس‌های اتوماتیک، نیاز به تغییرات دقیق و هماهنگ در فشار هیدرولیک و سیستم کنترل الکترونیکی است. در حالت دنده عقب، گیربکس باید به‌طور خاص با فشار مناسب کار کند تا دنده عقب به درستی وارد شود. در صورت بروز هر گونه اشکال در سیستم‌های هیدرولیک یا الکترونیکی گیربکس، این تغییرات دقیق نمی‌توانند به‌درستی انجام شوند و باعث ایجاد تقه یا شکستن دنده‌ها می‌شوند.

دلایل احتمالی تقه در دنده عقب

مشکلات هیدرولیک (فشار پایین یا نشت مایع) یکی از دلایل اصلی تقه در دنده عقب، مشکلات هیدرولیک مانند فشار پایین یا نشت مایع است. در گیربکس‌های اتوماتیک، فشار هیدرولیک نقش بسیار مهمی در تعویض دنده‌ها ایفا می‌کند. اگر فشار مناسب برای تعویض به دنده عقب فراهم نشود، ممکن است دنده به‌طور صحیح درگیر نشود یا به‌صورت ناگهانی وارد شود و این باعث تقه یا ضربه در هنگام حرکت عقب می‌شود.
فرسودگی کلاچ‌ها و قطعات داخلی کلاچ‌های گیربکس اتوماتیک مسئول انتقال قدرت از موتور به دنده‌ها هستند. اگر کلاچ‌ها فرسوده شوند یا به‌درستی کار نکنند، احتمال بروز تقه در هنگام تعویض دنده عقب افزایش می‌یابد. این فرسودگی می‌تواند ناشی از استفاده طولانی‌مدت یا نقص در سیستم کنترل کلاچ‌ها باشد.
مشکلات در سیستم کنترل الکترونیکی (ECU) سیستم کنترل الکترونیکی یا ECU در گیربکس‌های اتوماتیک، مسئول تنظیم زمان‌بندی و فشار دقیق برای تعویض دنده‌ها است. هرگونه اختلال در این سیستم می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در دنده عقب شود، از جمله تأخیر در تعویض دنده یا تقه در هنگام تعویض دنده عقب.
خرابی یا مشکل در سوپاپ‌های مخصوص دنده عقب در گیربکس‌های اتوماتیک، سوپاپ‌ها برای هدایت مایع گیربکس و تنظیم فشار هیدرولیک به‌طور خاص برای هر دنده استفاده می‌شوند. اگر سوپاپ‌های مخصوص دنده عقب خراب یا معیوب شوند، فشار هیدرولیک برای دنده عقب به درستی تنظیم نمی‌شود و این امر ممکن است باعث ایجاد تقه یا مشکل در هنگام حرکت به عقب شود.
فرسودگی دنده‌ها دنده‌ها یکی دیگر از اجزای کلیدی گیربکس هستند که می‌توانند در صورت فرسودگی باعث بروز تقه در دنده عقب شوند. در صورتی که دنده عقب دچار سایش یا آسیب شده باشد، ممکن است هنگام وارد شدن به موقعیت دنده عقب، صداهای تقه‌ای شنیده شود که نشان‌دهنده مشکلات در دنده‌های داخلی گیربکس است.
معیوب شدن شیر رادیاتور گیربکس شیر رادیاتور گیربکس وظیفه دارد تا مایع گیربکس را در دمای مناسب نگه دارد. در صورتی که این شیر معیوب شود، دمای مایع گیربکس افزایش پیدا کرده و ممکن است باعث تغییر در عملکرد گیربکس و بروز تقه در هنگام تعویض دنده عقب شود.

چطور می‌توان از تقه زدن گیربکس جلوگیری کرد؟

نگهداری مناسب از گیربکس اتوماتیک می‌تواند به طور مؤثری از بروز مشکلات و تقه زدن آن جلوگیری کند. در این بخش به نکات پیشگیری از مشکلات گیربکس و اهمیت نگهداری و تعمیرات دوره‌ای گیربکس خواهیم پرداخت. رعایت این نکات نه تنها باعث بهبود عملکرد گیربکس بلکه عمر طولانی‌تر آن را نیز تضمین خواهد کرد.

نکات پیشگیری از مشکلات گیربکس اتوماتیک

بررسی و تعویض منظم مایع گیربکس مایع گیربکس یکی از عوامل کلیدی در عملکرد صحیح گیربکس است. کمبود مایع یا آلودگی آن می‌تواند باعث کاهش عملکرد گیربکس و در نهایت تقه زدن آن شود. بنابراین، مهم است که مایع گیربکس به صورت دوره‌ای بررسی و در صورت نیاز تعویض شود. توصیه می‌شود که مایع گیربکس هر ۳۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر تعویض شود، البته این میزان ممکن است بسته به توصیه سازنده خودرو متغیر باشد.
نگهداری از سیستم‌های هیدرولیک گیربکس سیستم هیدرولیک گیربکس شامل اجزای حساس مانند پمپ هیدرولیک، سوپاپ‌ها و لوله‌ها است. باید از نشتی مایع گیربکس جلوگیری کرد و از فشار هیدرولیک مناسب در سیستم مطمئن شوید. هرگونه اختلال در این سیستم می‌تواند منجر به مشکلات جدی در گیربکس، از جمله تقه زدن، شود.
رعایت اصول صحیح رانندگی رانندگی نادرست می‌تواند فشار زیادی به گیربکس وارد کند و موجب ایجاد مشکلاتی مانند تقه زدن شود. برخی از رفتارهایی که باید از آن‌ها پرهیز کرد شامل تعویض ناگهانی دنده‌ها در حین حرکت، فشار زیاد به پدال گاز در هنگام تعویض دنده و حرکت با دنده‌های بالا در سرعت‌های پایین هستند. با رعایت اصول صحیح رانندگی، می‌توان فشار کمتری به گیربکس وارد کرد و از بروز مشکلات جلوگیری کرد.
پرهیز از بارگذاری زیاد خودرو حمل بار سنگین یا کشیدن تریلر بدون رعایت محدودیت‌های تولیدکننده می‌تواند فشار زیادی به گیربکس وارد کند. این امر می‌تواند به فرسودگی سریع‌تر قطعات داخلی گیربکس و در نتیجه بروز تقه و مشکلات دیگر منجر شود. بنابراین، مهم است که از ظرفیت بار مجاز خودرو آگاه باشید و از بارگذاری زیاد پرهیز کنید.
رصد سیستم الکترونیکی گیربکس سیستم‌های الکترونیکی گیربکس مسئول هماهنگ کردن تعویض دنده‌ها هستند. خرابی در ECU یا حسگرها می‌تواند منجر به مشکلاتی در تعویض دنده‌ها شود که یکی از آن‌ها تقه زدن است. از این رو، بررسی دوره‌ای سیستم‌های الکترونیکی و بروزرسانی نرم‌افزارهای گیربکس می‌تواند به عملکرد بهتر گیربکس کمک کند.

اهمیت نگهداری و تعمیرات دوره‌ای گیربکس

نگهداری و تعمیرات دوره‌ای گیربکس به طور مستقیم بر عمر مفید و عملکرد صحیح گیربکس تأثیر می‌گذارد. در صورتی که از گیربکس به درستی مراقبت شود، مشکلاتی مانند تقه زدن به میزان قابل توجهی کاهش خواهند یافت. در اینجا برخی از دلایل اهمیت نگهداری و تعمیرات دوره‌ای گیربکس آورده شده است:

تشخیص زودهنگام مشکلات با انجام تعمیرات دوره‌ای، تعمیرکاران می‌توانند مشکلات کوچکی که در ابتدا به‌نظر مهم نمی‌آیند را شناسایی کرده و از بروز خرابی‌های بزرگتر جلوگیری کنند. بسیاری از مشکلات گیربکس، از جمله تقه زدن، می‌توانند در مراحل اولیه با شناسایی به موقع تعمیر شوند.
جلوگیری از آسیب‌های جدی به گیربکس اگر مشکلات کوچک گیربکس نادیده گرفته شوند و به موقع تعمیر نشوند، ممکن است به خرابی‌های جدی‌تری منجر شوند که تعمیر آن‌ها هزینه‌های بالایی را به همراه خواهد داشت. تعمیرات دوره‌ای می‌تواند به طور مؤثری از این خرابی‌ها جلوگیری کند.
افزایش عمر مفید گیربکس نگهداری منظم از گیربکس، از جمله تعویض مایع گیربکس، بررسی فشار هیدرولیک و بررسی سیستم‌های الکترونیکی، باعث افزایش عمر گیربکس و کاهش نیاز به تعویض آن خواهد شد. این کار هزینه‌های نگهداری خودرو را در طولانی‌مدت کاهش می‌دهد.
حفظ عملکرد بهینه گیربکس با انجام نگهداری و تعمیرات دوره‌ای، گیربکس در بهترین شرایط ممکن کار خواهد کرد و این امر باعث عملکرد روان‌تر و بدون صدای غیرعادی در خودرو می‌شود. تقه زدن به عنوان یکی از مشکلات رایج در گیربکس‌های اتوماتیک معمولاً نشان‌دهنده اختلال در یکی از این سیستم‌ها است که با نگهداری مناسب می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد.
افزایش ایمنی خودرو گیربکس‌های اتوماتیک جزء حیاتی سیستم انتقال قدرت خودرو هستند و مشکلاتی مانند تقه زدن می‌تواند به کاهش کنترل راننده بر خودرو منجر شود. انجام تعمیرات دوره‌ای باعث بهبود عملکرد گیربکس و افزایش ایمنی رانندگی می‌شود.

چه زمانی باید به تعمیرکار مراجعه کرد؟

علائم هشداردهنده که نشان می‌دهد نیاز به بررسی تخصصی گیربکس دارید

گیربکس اتوماتیک یکی از بخش‌های پیچیده و حساس خودرو است که بروز هرگونه مشکل می‌تواند بر عملکرد خودرو تأثیر منفی بگذارد. تشخیص علائم هشداردهنده در مراحل اولیه می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌های جدی و هزینه‌های زیاد تعمیر کمک کند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین علائم هشداردهنده‌ای که نشان می‌دهد گیربکس نیاز به بررسی تخصصی دارد، اشاره می‌کنیم:

تقه زدن یا ضربه‌زدن در هنگام تعویض دنده‌ها تقه‌زدن یا ضربه‌زدن در هنگام تعویض دنده‌ها یکی از شایع‌ترین نشانه‌های مشکل در گیربکس اتوماتیک است. اگر این مشکل مداوم شود، نیاز به بررسی تخصصی دارد.
تاخیر در تعویض دنده‌ها اگر متوجه شوید که هنگام تعویض دنده‌ها با تاخیر مواجه می‌شوید یا انتقال دنده به صورت روان انجام نمی‌شود، این نشان‌دهنده مشکل در گیربکس است و باید برای بررسی به تعمیرکار مراجعه کنید.
افزایش دمای گیربکس دمای بالای گیربکس می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در سیستم هیدرولیک یا کمبود مایع گیربکس باشد. اگر متوجه افزایش دمای غیرعادی در گیربکس شدید، بهتر است به سرعت به تعمیرکار مراجعه کنید.
نشت مایع گیربکس نشت مایع گیربکس می‌تواند منجر به کاهش سطح مایع و عملکرد ضعیف گیربکس شود. این مشکل باید سریعاً رفع شود تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
صدای غیرعادی از گیربکس هرگونه صدای غیرعادی از گیربکس، مانند تقه زدن، صدای خرابی دنده‌ها یا صدای موتور غیرمعمول می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در قطعات داخلی گیربکس باشد که باید توسط تعمیرکار بررسی شود.
روشن شدن چراغ هشدار گیربکس در برخی خودروها، یک چراغ هشدار برای گیربکس وجود دارد که در صورت بروز مشکل در سیستم گیربکس روشن می‌شود. اگر این چراغ روشن شد، باید سریعاً به تعمیرکار مراجعه کنید.

تأثیر نادیده گرفتن تقه و مشکلات گیربکس در بلندمدت

نادیده گرفتن مشکلات گیربکس می‌تواند به بروز خرابی‌های جدی‌تری منجر شود که هزینه‌های بالایی برای تعمیر به دنبال خواهد داشت. در صورتی که تقه زدن یا مشکلات دیگر گیربکس به موقع بررسی و تعمیر نشوند، ممکن است آسیب‌های بیشتری به سیستم انتقال قدرت وارد شود. برخی از پیامدهای نادیده گرفتن مشکلات گیربکس عبارتند از:

فرسودگی قطعات داخلی: در صورتی که تقه زدن گیربکس ناشی از فرسودگی قطعات باشد و تعمیرات به موقع انجام نشود، قطعات داخلی مانند دنده‌ها و کلاچ‌ها بیشتر فرسوده خواهند شد و هزینه‌های تعمیرات افزایش می‌یابد.
خرابی کامل گیربکس: اگر مشکلات گیربکس به موقع شناسایی و رفع نشوند، ممکن است منجر به خرابی کامل گیربکس و نیاز به تعویض آن شود که هزینه بالایی خواهد داشت.
افت عملکرد خودرو: مشکلات گیربکس می‌تواند به کاهش قدرت خودرو و افت عملکرد آن منجر شود. این موضوع می‌تواند تجربه رانندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد و ایمنی خودرو را کاهش دهد.
خطرات ایمنی: گیربکس معیوب می‌تواند باعث اختلال در کنترل خودرو شود که خطرات ایمنی جدی برای راننده و سایر رانندگان به همراه خواهد داشت.

در این مقاله به بررسی دلایل مختلف تقه زدن گیربکس اتوماتیک پرداختیم. تقه زدن در گیربکس می‌تواند به دلایل مختلفی مانند کمبود مایع گیربکس، فرسودگی قطعات داخلی، خرابی سیستم هیدرولیک یا مشکلات در سیستم الکترونیکی باشد. همچنین دلایل تخصصی‌تری مانند معیوب شدن سوپاپ‌ها، خراب شیر رادیاتور گیربکس، شل شدن اتصالات و مشکلات فیلتر گیربکس نیز می‌توانند باعث تقه زدن گیربکس شوند. بررسی و تعویض منظم مایع گیربکس، رعایت اصول صحیح رانندگی و نگهداری دوره‌ای گیربکس از مهم‌ترین اقداماتی هستند که می‌توانند از بروز این مشکل جلوگیری کنند.

توصیه‌ها برای مالکان خودرو و اهمیت سرویس‌های دوره‌ای

انجام تعمیرات دوره‌ای: بررسی دوره‌ای گیربکس و تعویض منظم مایع گیربکس می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. سرویس‌های دوره‌ای به تعمیرکاران این امکان را می‌دهند که مشکلات کوچک را شناسایی و رفع کنند قبل از اینکه به خرابی‌های بزرگتری تبدیل شوند.
رعایت اصول نگهداری صحیح: مالکان خودرو باید به وضعیت گیربکس خود توجه کرده و در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی از جمله تقه زدن، تاخیر در تعویض دنده یا صداهای غیرمعمول، فوراً به تعمیرکار مراجعه کنند.
استفاده از مایع گیربکس با کیفیت: استفاده از مایع گیربکس مناسب و با کیفیت می‌تواند به حفظ عملکرد صحیح گیربکس کمک کند و عمر آن را طولانی‌تر کند.

با رعایت این نکات و انجام تعمیرات و نگهداری‌های دوره‌ای، می‌توانید از بروز مشکلات جدی گیربکس جلوگیری کرده و از عملکرد بهینه خودرو خود اطمینان حاصل کنید.

برای جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند تقه زدن گیربکس اتوماتیک، سرویس‌های منظم و تعمیرات تخصصی ضروری هستند. اگر به دنبال تعمیر گیربکس اتوماتیک در ساری هستید، متخصصان ما آماده ارائه خدمات حرفه‌ای به شما هستند. همچنین، برای نیازهایی مانند تعویض گیربکس اتوماتیک یا استفاده از خدمات یک مکانیک گیربکس اتوماتیک مجرب، می‌توانید به مجموعه ما اعتماد کنید. سرویس‌های دوره‌ای و تخصصی مانند سرویس گیربکس اتوماتیک نیز می‌توانند عمر مفید خودرو شما را افزایش داده و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر، با ما در تماس باشید.